De uitdagingen van deze tijd (blog)

Verschillende kanten
In mijn verschillende rollen als directeur van Scalabor, voorzitter van de Raad van Toezicht van Kinderhulp en voorzitter van werkgeversorganisatie VNO-NCW Midden, zie ik wat de stijgende kosten aan de verschillende kanten van het spectrum doen. Ik hoor dagelijks hoe moeilijk medewerkers het hebben om rond te komen en zie het aantal loonbeslagen en achterstallige betalingen van zorgpremies oplopen.

Bij Kinderhulp verdubbelt het aantal aanvragen voor zaken, waarvan wij als maatschappij van vinden dat die er gewoon bij horen: schoenen en kleding, schoolspullen, een fiets. Maar ik krijg ook mailtjes van ondernemers die hun winst tot nul of daaronder zien slinken als gevolg van hogere energie-, grondstof- en huurprijzen.

En dat terwijl veel ondernemers nog aan het herstellen zijn van de coronaperiode, waarin ze hun eigen vermogen en pensioenreserve hebben opgegeten en een fikse schuld bij de belastingdienst hebben opgebouwd. Om de prijsstijgingen op te kunnen vangen moet een bedrijf groeien maar dat wordt weer bemoeilijkt door stikstofproblematiek, netcongestie en gebrek aan personeel en grondstoffen.

Pakket aan maatregelen
Uit de uitgelekte stukken van Prinsjesdag blijkt dat het kabinet van plan is om met een pakket aan maatregelen te komen om de koopkracht te repareren. Zo gaat het wettelijk minimumloon (WML) met 10% omhoog. Goed nieuws voor medewerkers die in de laagste salarisschalen zitten. En ook uitkeringsgerechtigden die wij begeleiden naar werk gaan in inkomen vooruit. De vraag is nog wel hoeveel, want over het extra loon moet nog belasting betaald worden en het kan een effect hebben op ontvangen toeslagen. Bovendien is er een grote kans dat het extra loon zorgt voor nog hogere prijzen.

De rekening voor de verhoging van het WML wordt namelijk volledig bij de werkgever neergelegd. En daar waar die al weinig marge heeft, kan die niet anders dat te proberen de extra kosten door te rekenen aan de klant. In de publieke opinie is de gedachte dat veel bedrijven zoveel winst maken dat deze extra kosten er makkelijk nog vanaf kunnen. Dat zijn echter vaak niet de bedrijven die veel mensen in dienst hebben met een minimumloon zoals winkels, tuinders, bakkers, de horeca, kappers of de maakindustrie. Een bijdrage van de overheid in combinatie met een eenmalige netto-uitkering waardoor de werknemer meer overhoudt en de werkgever geen werkgeverslasten hoeft te betalen, was dan wellicht een betere optie geweest.

Wat doen we zelf?
Als werkgever hebben we gekeken wat we zelf nog kunnen doen om medewerkers met financiële problemen te helpen. Zo zijn er bij Scalabor dagelijks budgetcoaches en maatschappelijk werkers aanwezig via Rijnstad, die samen met medewerkers door de financiën gaan en helpen keuzes te maken. Ook faciliteren we de FNV, die medewerkers helpt met het invullen van hun belastingaangiftes. En zetten we vol in op taalonderwijs en participeren we in activiteiten rondom laaggeletterdheid. In een steeds ingewikkelder en digitaler wordende wereld is die hulp – met 2,5 miljoen laaggeletterden in Nederland – steeds harder nodig. We helpen medewerkers om te stoppen met roken, doen mee aan de Supermarkt Safari van MEE en geven, in samenwerking met de gemeente Arnhem, training over hoe thuis energie te besparen. We ondersteunen Always in de distributie van maandverband naar jonge meiden die dat zelf niet kunnen betalen, werken samen met Sportbedrijf Arnhem om sportkleding in te zamelen en te distribueren. En onze fietsenwerkplaats Scalabikes knapt fietsen op, die via de Dullertsstichting en stichting Leergeld terecht komen bij de armste gezinnen in de stad. Tevens trainen we onze werkbegeleiders in het herkennen van schuldenproblematiek en maken we inzichtelijk waar medewerkers terecht kunnen voor hulp.

Is het de oplossing?
Wanneer we echt iets willen doen aan de financiële problemen van mensen met de laagste inkomens, dan is een verhoging van het bruto inkomen alleen, waarvan de rekening terecht komt bij ondernemers die dat niet meer kunnen dragen, niet de oplossing. Het risico is te groot dat de kosten alleen maar verder stijgen en er vervolgens ook bedrijven om gaan vallen. Er moet parallel ook gezorgd worden dat mensen meer overhouden van extra loon en er moet gefocust worden op educatie, ondersteuning en het minder ingewikkeld maken van de maatschappij. Daar kunnen overheid, werkgever en medewerkers samen een rol in spelen.