Verkiezingen: eerst aandacht voor de arbeidsmarkt (blog)

Folders in de bus, raadsleden met gekleurde jasjes aan in de wijk en landelijke politici die bij toerbuurt het land in gaan. Allemaal signalen dat het weer verkiezingstijd is. Op 16 maart a.s. kiezen we weer onze lokale vertegenwoordiging voor de komende vier jaar. Verkiezingen die door de decentralisatie van overheidstaken steeds belangrijker worden. En dus is het zaak voor inwoners om gebruik te maken van hun stem. En voor volksvertegenwoordigers om goed te luisteren naar de mensen die ze vertegenwoordigen. Daarbij kan het niet anders dan dat de arbeidsmarkt hét onderwerp van deze verkiezingen is.

Urgentie
De arbeidsmarkt? Is dat niet een zaak van het Rijk? Ook. Maar de arbeidsmarkt is bij uitstek regionaal en dus spelen gemeenten een belangrijke rol. En niet alleen gemeenten, want de arbeidsmarkt is per definitie het samenspel tussen werkgevers, werknemers, onderwijs en de overheid. Wij met zijn allen dus. En daar waar de eerste drie groepen ook na de verkiezingen gelijk blijven, krijgen we voor de overheidsgroep een nieuwe vertegenwoordiging. Terwijl de situatie te urgent is om stil te blijven staan of opnieuw te beginnen.

Regionaal overleg
Zaak dus dat de nieuwe overheidsvertegenwoordigers heel snel aanhaken en in gesprek gaan met werkgevers, werkzoekenden en onderwijs. Waarbij het cruciaal is dat raadsleden zich ook direct realiseren dat de arbeidsmarkt niet lokaal is maar juist regionaal: samenwerking met andere gemeenten is dus een must. En snel, want er is geen tijd te verliezen.

Geen mensen, geen groei
Maar er zijn toch ook andere urgente thema’s? Zeker! Het bouwen van woningen, de energietransitie, verduurzaming, veiligheid, onderwijs, zorg en bereikbaarheid zijn ook allemaal heel belangrijk. Maar er wordt geen huis gebouwd, er gaat geen woning van het gas af, er wordt geen zonnepaneel gelegd, er loopt geen extra BOA op straat, er wordt geen klas kleiner, de zorg wordt niet beter en er wordt geen weg aangelegd wanneer er geen mensen zijn. En die situatie wordt steeds nijpender: minder geboortes, minder migratie, meer vergrijzing en meer vraag vanuit bepaalde branches. Het wordt alleen maar krapper.

Wat te doen?
Aan een aantal issues moet nationaal gewerkt worden: wet- en regelgeving waardoor de mobiliteit op de arbeidsmarkt verbetert, ervoor zorgen dat werk loont, goede en betaalbare kinderopvang en het sturen op gerichte migratie.

Werkgevers: aan de bak!
Ook werkgevers hebben veel te doen: marktconforme arbeidsvoorwaarden, investeren in medewerkers en in technologie, werving op basis van competenties in plaats van op diploma’s en openstaan voor diversiteit en inclusie. En gemeenten moeten ervoor zorgen dat er gericht wordt opgeleid en de focus ligt op werk in plaats van op zorg. En dat bestanden met werkzoekenden inzichtelijk zijn en belemmeringen om aan het werk te gaan zoals financiële redzaamheid en (digitale) geletterdheid worden weggenomen.

Gemeente als tijdelijk werkgever
Ook kunnen gemeenten een hele belangrijke rol spelen door als tijdelijk werkgever een vangnet te creëren voor werknemers. Zoals bijvoorbeeld gebeurt bij de Werkbrigade waar dertig inwoners twee jaar lang aan de slag zijn in het groen en in de schoonmaakbranche, ervaring opdoen en begeleid worden naar een volgende baan. Of de 170 inwoners die via Stichting Aan de Slag gedetacheerd worden bij werkgevers in de regio. Waardoor werkzoekende en werkgever elkaar leren kennen, het risico en de administratieve last voor de ondernemer beperkt is en de inwoner een vangnet heeft.

Out of the box
De krapte op de arbeidsmarkt zorgt ervoor dat we regionaal keuzes moeten maken en out of the box moeten denken. Prof. Ton Wilthagen formuleerde het afgelopen week als volgt: “We moeten als maatschappij bepalen wat we belangrijker vinden. Dat onze boodschappen binnen 10 minuten bezorgd worden of dat er monteurs zijn voor de energietransitie.”

Mooie voorbeelden
Een heel mooi voorbeeld van out of the box denken vind ik de bezorgdienst via scootmobielen die afgelopen maand is gestart in Arnhem. Denken in mogelijkheden in plaats van in beperkingen. Hiervan hebben we overigens in de regio nog veel meer voorbeelden. Kijk maar eens op Samen voor een Baan-netwerk voor inspirerende voorbeelden.

Oproep aan raadsleden in spe
De oproep aan alle raadsleden in spe is dan ook: ga in gesprek, werk samen, denk out of the box en maak het onderwerp arbeidsmarkt hét thema van deze verkiezingen. Hoe zorgen we ervoor dat vacatures worden ingevuld en de 13.000 mensen die nog aan de kant staan aan het werk komen?

Kennisbijeenkomsten
In de komende weken zijn er voldoende bijeenkomsten om kennis op te doen over dit onderwerp en in gesprek te gaan met werkgevers, werknemers en het onderwijs.

Alleen al deze week is er op maandag een bijeenkomst over de toekomst van de stad met een aantal maatschappelijke organisaties, op dinsdag een bijeenkomst over het onderwijs en de arbeidsmarkt en op donderdag een bijeenkomst over inclusie en hoger opgeleiden georganiseerd door de HAN.

Vrijwel alle bijeenkomsten zijn digitaal, dus meld je aan!